Iστορικό Formula 1
1978-81Wing-cars: τα αυτοκίνητα-πτέρυγες
Το πρωτάθλημα του '74 άρχισε χωρίς τον Στιούαρτ και ο αντίπαλος του Φιτιπάλντι στο τιμόνι
της Μακλάρεν ήταν εκείνος που είχε τις πιθανότητες να επικρατήσει. Κανείς δεν υπολόγιζε
τον ανταγωνισμό από τις Φεράρι, σύντομα όμως όλοι είδαν τη δουλειά που είχε κάνει στις
«312Β3» ο Φοργκιέρι με τους συνεργάτες του. Τα πράγματα έγιναν πιο δύσκολα όταν φάνηκε
πως ο Λάουντα είχε τις προδιαγραφές του κορυφαίου. Η πείρα και η ιδιαίτερη αξία του
έδωσαν τελικά στον Φιτιπάλντι την πρώτη θέση της βαθμολογίας. Το '75 ήταν μια
καταστροφική χρονιά για τη Λότους, στη Σκουντερία όμως η εποχή των θριάμβων είχε πλέον
φθάσει. Η «312Τ» με το εγκάρσια τοποθετημένο κιβώτιο ταχυτήτων ήταν το καλύτερο
αυτοκίνητο Γκραν Πρι, άσχετα αν εξαφανιζόταν στις βρεγμένες πίστες. Με πέντε νίκες ο
Λάουντα τερμάτισε την ενδεκάχρονη αποχή των Φεράρι από το πρωτάθλημα, παρά την προσπάθεια
του Φιτιπάλντι να τον αποτρέψει. Το ΄76 έβρισκε τον Βραζιλιάνο στην Κοπερσούκαρ και τη
θέση του πήρε ο Χαντ, που είχε εντυπωσιάσει όταν αγωνιζόταν για τον Χέσκεθ. Όλα έδειχναν
πως ο Λάουντα θα ήταν και πάλι στο ψηλότερο σκαλοπάτι, παρά την απόδοση του Τζέιμς και
των ανθρώπων της Μακλάρεν, που έδωσαν νέα ζωή στην «Μ23». Όμως ο Αυστριακός έχασε τον
έλεγχο της Φεράρι στο Νίρμπουργκρινγκ και ο σοβαρός τραυματισμός του έγινε μέσα σε λίγες
ημέρες το διασημότερο ατύχημα της εποχής. Τα ψυχικά του αποθέματα τον ξανάφεραν στις
πίστες μέσα σε έξι εβδομάδες, αλλά ο Χαντ τον είχε πλησιάσει στη βαθμολογία. Ο Βρετανός
βρήκε τη δύναμη να κερδίσει δύο ακόμη αγώνες στο τέλος, όταν του αφαιρέθηκαν βαθμοί
εξαιτίας ενστάσεων. Ήταν αυτός ο νικητής στη μάχη για τον τίτλο, αφού ο Λάουντα θεώρησε
επικίνδυνο να τον διεκδικήσει μέσα στη βροχή της Ιαπωνίας. Αξέχαστη ήταν η περίοδος του
'77 για τη Φεράρι που έβλεπε τον Αυστριακό να ξεπερνά σε επιτυχίες το μύθο της αρμάδας,
Αλμπέρτο Ασκάρι. Πίκρανε πολύ τον «γέρο» η αποχώρηση του Λάουντα από τη Σκουντερία μετά
την κατάκτηση του πρωταθλήματος, όμως οι απόψεις των δύο ανδρών διέφεραν ήδη αρκετά. Για
τον Τσάπμαν, η χρονιά εκείνη σήμανε την αναγέννηση των Λότους, καθώς οι πέντε νίκες της
«78» τον έφεραν ξανά στην πλευρά των πρωταγωνιστών. Οι Γάλλοι γιόρτασαν μια μεγάλη
επιτυχία, όταν η Λιζιέ-Ματρά κέρδισε στη Σουηδία με τον Λαφίτ. Για τη χώρα τους υπήρχαν
ελπίδες για νέες διακρίσεις στο μέλλον: η Ρενό με τον κινητήρα τούρμπο έπαιρνε ήδη μέρος
στις αυτοκινητοδρομίες.
1978: χρυσός θρίαμβος σε μαύρο φόντο
Η μετακίνηση του Λάουντα στην Μπράμπαμ, που θα οδηγούσε μαζί με τον Γουάτσον, αύξησε πολύ
τις πιθανότητες του Έκλεστον για τον τίτλο των κατασκευαστών. Στην Τάιρελ οι τροχοί
έγιναν ξανά τέσσερις και τις «008» που σχεδίασε ο Φίλιπ θα δάμαζαν στις πίστες οι Ντεπαγέ
και Didier Pironi. Ο Μπραμπίλα θα λάβει μέρος σε όλες τις κούρσες του πρωταθλήματος με τα
μονοθέσια του Σέρτις, ο οποίος μετά το τέλος του θα αποσυρθεί ως κατασκευαστής. Τα
κεφάλαια του εθνικού αερομεταφορέα της Σαουδικής Αραβίας «Saudia» ίσως είναι η ανακάλυψη
του Φρανκ Γουίλιαμς για να αλλάξει τη μοίρα του ως ιδιοκτήτη ομάδας. Οδηγός του ο
περυσινός νικητής της Αυστρίας Τζόουνς. O Πέτερσον ύστερα από μια άσχημη χρονιά στην
Τάιρελ επιστρέφει στη Λότους. Ο όρος για τη νέα συνεργασία του με τον Τσάπμαν είναι να
παραμείνει δεύτερος στην ιεραρχία, παραχωρώντας τα πρωτεία στον Αντρέτι. Με αυτό το
τίμημα ο Σουηδός πλήρωνε την ενέργειά του να εγκαταλείψει την ομάδα το '76. Η Λότους
«78» άφηνε τη θέση της στην επαναστατική «79». Το νέο όπλο της εταιρίας για τις πίστες
ήταν προϊόν της συνεργασίας άξιων σχεδιαστών υπό την επίβλεψη του Τσάπμαν, όπως οι
Σάουθγκεϊτ, Ποστλεθγουέιτ και Ραντ. Ο τελευταίος υπήρξε από τους κύριους υπεύθυνους των
επιτυχιών της BRM και από το '75 ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Τσάπμαν. Στη Λότους
«79» όλο το αυτοκίνητο χρησιμοποιήθηκε σαν αεροδυναμικό βοήθημα, καθώς τα πλαϊνά του
είχαν εσωτερικά το σχήμα της ανεστραμμένης πτέρυγας και με την εφαρμογή άκαμπτων
προσθηκών στο κάτω μέρος του ο αέρας παγιδευόταν χωρίς να μπορεί να διαφύγει από τα
πλάγια. Αυτό εξασφάλιζε στο μονοθέσιο άριστη πρόσφυση στις στροφές και με την αύξηση της
αρνητικής άνωσης ελαττωνόταν η αντίστασή του στον αέρα. Το κιβώτιο ταχυτήτων
ανακαινίστηκε και τοποθετήθηκε κάθετο εσωτερικό αμορτισέρ για τις πίσω αναρτήσεις, με την
αεροτομή πίσω να μεγαλώνει πολύ ώστε να μην εμποδίζει τη ροή του αέρα. Οι διαστάσεις του
Κόσγουορθ ήταν ιδανικές στο να κτισθούν γύρω του όλες αυτές οι σχεδιαστικές καινοτομίες
και το πρώτο αυτοκίνητο-πτέρυγα ήταν πραγματικότης.
Μετά τη νίκη του Αντρέτι στην Αργεντινή, ο Πέτερσον βρέθηκε πρώτος στην αφετηρία για το
Γκραν Πρι της Βραζιλίας. Η ζέστη δεν εμπόδισε τον Ρόιτμαν να τεθεί επικεφαλής με τη
Φεράρι από την αρχή της μάχης, για να παραμείνει εκεί ώς την πτώση της σημαίας κάνοντας
και τον ταχύτερο γύρο. Με τον τρόπο αυτόν η Μισλέν έβαλε τέλος στο μονόλογο της
Γκουντγίαρ, που κρατούσε από το Καναδικό του '72.
Προβλήματα πρόσφυσης ανάγκασαν τον Αντρέτι να υποχωρήσει στην επίθεση της Έροους και να
παραδώσει την πρώτη θέση του Κιαλάμι στον Πατρέζε. Βλάβη στον κινητήρα σταμάτησε την
προσπάθεια του νεαρού και ο Ντεπαγέ ανέλαβε την πρωτοπορία ακολουθούμενος από τις Λότους.
Στον τελευταίο γύρο το σύστημα τροφοδοσίας της Τάιρελ πίκρανε τον Γάλλο στερώντας του τη
νίκη που πήγαινε αναπάντεχα στον Πέτερσον, με τον ίδιο να μην πιστεύει πως ήταν και πάλι
δεύτερος.
Ο Ρόιτμαν με νωπές τις δάφνες από το Λ. Μπιτς επανέλαβε στο Μονακό τη νίκη στα
δοκιμαστικά. Ο Γουάτσον βρήκε την ευκαιρία να προηγηθεί και διατήρησε την κορυφή για
ενενήντα λεπτά, όμως η πίεση της Τάιρελ του Ντεπαγέ ήταν τρομερή. Οι συνεχείς προσπάθειες
του Γάλλου να προσπεράσει δημιούργησαν ταραχή στον Ιρλανδό, ο οποίος κάνει λάθος στη
«σικέιν» και το «ΒΤ46» βγαίνει για λίγο από την πορεία του. Αυτό ήταν αρκετό για τον
Γάλλο που άντεξε τις επιθέσεις του Λάουντα και τερμάτισε για πρώτη φορά νικητής.
Οι εντυπωσιακές Λότους «79» εμφανίσθηκαν για να αγωνισθούν στο Ζόλντερ και στις δοκιμές
έδειξαν τη δύναμή τους. Η σύγκρουση των Χαντ, Λάουντα στην εκκίνηση έδωσε την ευκαιρία
στον Αντρέτι να πάρει την πρωτοπορία και τη νίκη στον αγώνα.
Οι Λότους κυριάρχησαν στην Ισπανία, και στο ?ντερστορπ σύντομα η «79» βρισκόταν στην
κορυφή τρέχοντας προς τη νίκη. Όμως ο Κόσγουορθ είχε διαφορετική γνώμη και στον 46ο γύρο
εγκατέλειψε τα εγκόσμια, αφήνοντας τον πρωτοπόρο του πρωταθλήματος με την πικρή γεύση
μιας παρ' ολίγον επιτυχίας. Ο επερχόμενος Λάουντα διατηρήθηκε πρώτος στα σαράντα πέντε
λεπτά που απέμεναν για το τέλος και πήρε έτσι την πιο συζητημένη νίκη της καριέρας του.
Κι αυτό γιατί η επιτυχία του αυτή συντελέστηκε με τη βοήθεια ενός ανεμιστήρα
τοποθετημένου ανάμεσα στους τροχούς στο πίσω μέρος του αμαξώματος. Η λύση αυτή για την
καλύτερη κυκλοφορία του αέρα κάτω από το αυτοκίνητο δεν ήταν καινούργια. Πριν από αρκετά
χρόνια εφαρμόστηκε στα Σάπαραλ και απαγορεύθηκε σχεδόν αμέσως. Το ίδιο συνέβη και τώρα,
με το αιτιολογικό ότι ο εξαγόμενος αέρας προκαλούσε προβλήματα στην πρόσφυση αυτών που
ακολουθούσαν.
Στο «Le Castellet», η κακή παρένθεση της Σουηδίας είχε κλείσει για τις Λότους που
τελείωσαν έναν ακόμη αγώνα στις δύο πρώτες θέσεις.
Με το σύνθημα της έναρξης στο Μπραντς Χατς, τα χρυσόμαυρα βέλη ξεχύθηκαν μπροστά και
άρχισαν να απομακρύνονται. Σύντομα όμως ο κινητήρας του Πέτερσον έσπασε και ο Σουηδός
αποχώρησε, αφήνοντας τον Αντρέτι μόνο στην κορυφή. Ο Μάριο όμως αποσύρθηκε με βλάβη τη
στιγμή που είχε ξεφύγει από τον Σέκτερ. Ο Λάουντα τον κατεδίωκε και ο άσος της Βολφ
αναγκάστηκε να του δώσει τα πρωτεία όταν το κιβώτιο ταχυτήτων του βγήκε εκτός μάχης. Ο
Ρόιτμαν, που τότε βρισκόταν τρίτος, προσπέρασε τον Πατρέζε και επιδόθηκε στο κυνήγι του
Αυστριακού, όταν με την αθέλητη βοήθεια του αργότερου Τζιακομέλι κατόρθωσε να τον
υποτάξει.
Στην εκκίνηση του Χοκενχάιμ ο Πέτερσον έβαλε την «79» στην πρώτη θέση, την οποία άφησε
στον Αντρέτι ύστερα από πέντε γύρους. Εκείνος έκανε ένα μοναχικό αγώνα και νίκησε εύκολα,
αφήνοντας τον Σουηδό να κερδίσει τις εντυπώσεις με την επίτευξη του ταχύτερου γύρου.
Ο καιρός στο Τσέλτβεγκ ήταν βαρύς και μισή ώρα πριν από την έναρξη της κούρσας ξέσπασε
βροχή. Ο Πέτερσον, σωστός άρχοντας μέσα σε αυτό το καταρρακτώδες περιβάλλον, καθόλου δεν
επηρεάστηκε από τον καιρό και μέσα σε λίγους γύρους είχε αφήσει τον ανταγωνισμό πίσω. Οι
διοργανωτές έβγαλαν την κόκκινη σημαία και η αναμέτρηση άρχισε πάλι ύστερα από μισή ώρα,
αφού οι οδηγοί είχαν αλλάξει τα ελαστικά τους. Ο Ρόνι κράτησε ξανά την πρώτη θέση και
παρέμεινε σε αυτήν ώς τη σημαία, που βρήκε την πίστα στεγνή. Για τον υπέροχο Σουηδό αυτή
ήταν η τελευταία νίκη.
Οι Λότους απομακρύνθηκαν με άνεση στο Ζάντβουρτ από τους διώκτες τους και τίποτε δεν
τάραξε τους οδηγούς τους ώς την πτώση της σημαίας. Ο Αντρέτι ήθελε πια ένα μόνο βαθμό για
να κατακτήσει τον τίτλο, σε Γκραν Πρι όμως δεν επρόκειτο να ξανανικήσει. Ο Πέτερσον έκανε
τον τελευταίο του τερματισμό και ο ιδιοφυής Κόλιν πανηγύριζε ένα ακόμη πρωτάθλημα χωρίς
να γνωρίζει πως κανένα άλλο δε θα ακολουθούσε. Στην υπέροχη «79» θα έρχονταν και άλλες
διακρίσεις, όμως νέο στεφάνι δε χαράχθηκε στην αεροτομή της. Για την ομάδα και τους
συντελεστές της, ήταν ένας σημαδιακός αγώνας.
Συνέβησαν πολλά και θλιβερά στη Μόντσα. Είκοσι τέσσερις βολίδες ξεκίνησαν για το γύρο της
προθέρμανσης και προτού όλα τα αυτοκίνητα ακινητοποιηθούν για τη διαδικασία της
εκκίνησης, ο αφέτης Μ. Ραστέλι έδωσε το πρόσταγμα της έναρξης.
«Και ο Ντιντιέ;» ρώτησε με σβησμένη φωνή ο Πέτερσον τον Μερτζάριο, που έτρεξε με το
οξυγόνο για να του προσφέρει βοήθεια. Ο άσος είχε δει το μονοθέσιό του να κτυπά την
Τάιρελ του Πιρονί, πριν τυλιχθεί στις φλόγες. Ο Γάλλος δεν είχε πρόβλημα εκτός από ένα
χαμένο τροχό και οι οργανωτές έσβησαν γρήγορα τη φωτιά στη Λότους. Οι Χαντ, Ρεγκατσόνι
και Ντεπαγέ έβγαλαν τον Πέτερσον από τα συντρίμμια και ένα ελικόπτερο τον μετέφερε
αναίσθητο στο νοσοκομείο δεκαοκτώ λεπτά αργότερα. Ο Σουηδός ήταν το θύμα μιας εκτεταμένης
εμπλοκής, που έλαβε χώρα στην πρώτη στροφή της πίστας. Οκτώ αυτοκίνητα είχαν προλάβει να
περάσουν, όταν ο Πατρέζε που αγωνιζόταν με το δικό του στο όριο της δεξιάς πλευράς είδε
τον δρόμο εμπρός του να στενεύει και ένα τοιχίο να του περιορίζει τις επιλογές. Η Έροους
κινήθηκε εσπευσμένα προς τα αριστερά, αναγκάζοντας τον Χαντ που ακολουθούσε να
μετατοπισθεί προς το κέντρο της πίστας. Εκεί βρισκόταν η Λότους του Πέτερσον που δεν είχε
χώρο για να ελιχθεί, καθώς η Φεράρι του Ρόιτμαν περνούσε δίπλα του με ταχύτητα. Ο Χαντ
χτύπησε τη βολίδα του Σουηδού, ο οποίος με τη σειρά του έπεσε πάνω στα αυτοκίνητα των
Πιρονί και Μπραμπίλα προτού καταλήξει στο στηθαίο. Η κατεστραμμένη Λότους ξαναγύρισε
βίαια στην πίστα ενώ η φωτιά είχε ήδη εκδηλωθεί. Ο Ρόνι έπεσε σε κώμα κατά τη διάρκεια
της μεταφοράς του στο Μιλάνο, όπου οι γιατροί δεν μπόρεσαν να δώσουν λύση στην είσοδο
μυελού των οστών σε κάποιες βασικές αρτηρίες. Ο «βασιλιάς της βροχής» άφησε την τελευταία
του πνοή το επόμενο πρωί, στις έντεκα.
Τρεις ώρες αργότερα, δόθηκε η δεύτερη εκκίνηση του αγώνα και η διάρκειά του ορίστηκε
στους 40 γύρους. Οι Αντρέτι και Βιλνέβ ξεκίνησαν παραβιάζοντας τη διαδικασία και
τιμωρήθηκαν γι' αυτό με ποινή ενός λεπτού, που είχε αποτέλεσμα να καταταγούν στην έκτη
και έβδομη θέση. Ο άσος της Λότους κατέκτησε με αυτόν τον τρόπο το βαθμό που του έδωσε
τον τίτλο. Η άχρωμη κούρσα ανέδειξε ως νικητή τον Λάουντα που είδε τη σημαία με τους
καθρέφτες του γεμάτους από την Μπράμπαμ του Γουάτσον.
Ο Ζαριέ ήταν ο νικητής στα δοκιμαστικά του Καναδά αναλογιζόμενος την ατυχία του στο Γ.
Γκλεν, που άφησε τον Ρόιτμαν ανενόχλητο να κερδίσει. Για τον οδηγό της Λότους ήταν καιρός
να προσθέσει επιτέλους στο ενεργητικό του μία νίκη. Οδηγώντας εξαιρετικά προηγήθηκε επί
ογδόντα λεπτά, αλλά μια διαρροή λαδιού του στέρησε την τελευταία και πιο μεγάλη ευκαιρία
να ανέβει πρώτος στο βάθρο των νικητών. Ο επερχόμενος Βιλνέβ κράτησε την κορυφή για τα
υπόλοιπα τριάντα πέντε λεπτά και νίκησε τον αγώνα.
Οι καινοτομίες των «79» αιφνιδίασαν κάθε ενδιαφερόμενο για το πρωτάθλημα και δεν άφησαν
κανένα περιθώριο στους άλλους για να το διεκδικήσουν. Το αυτοκίνητο έκανε έξι νίκες από
την πρώτη εμφάνισή του στο Βέλγιο, ενώ η ο Τσάπμαν ωφελήθηκε βαθμολογικά και από τις δύο
πρώτες θέσεις της προκατόχου Λότους «78». Οι σκηνές με τους Αντρέτι και Πέτερσον να
προηγούνται όλων δεν έχουν ακόμη ξεθωριάσει στη μνήμη των φίλων της Φ1, κι ας μην υπάρχει
πλέον Λότους. Ο θάνατος του Σουηδού στη Μόντσα έκλεισε οριστικά για την ομάδα έναν κύκλο
αίματος που είχε ξεκινήσει το 1960, στο Σπα. Ο Λάουντα απέδειξε πως μπορεί να νικήσει και
χωρίς τη Φεράρι, όμως για να κερδίσει έναν τίτλο χρειάζεται κάτι καλύτερο από την
Μπράμπαμ «ΒΤ46». Για τον υπερτροφοδότη της Ρενό η προσπάθεια συνεχίζεται.
1979
Φεράρι: ψυχή και πάθος
Τις λύσεις των αυτοκινήτων του Τσάπμαν θα ακολουθούσαν πολλοί τη χρονιά που άρχιζε. Στην
πρωταθλήτρια με νέους υποστηρικτές για τα αυτοκίνητα των Αντρέτι και Ρόιτμαν, ήξεραν πως
το στοιχείο του αιφνιδιασμού είχε πλέον παύσει για την περίφημη «79». Ωστόσο θα
χρησιμοποιούσαν το μονοθέσιο στους αγώνες ώς την παρουσίαση της «80», που αναμενόταν. Για
το αγωνιστικό τμήμα της Ρενό, οι ιθύνοντες του συγκροτήματος αποφάσισαν την πλήρη
εμπλοκή. Οι βολίδες γίνονται πλέον δύο με την προσθήκη του Αρνού δίπλα στον Ζαμπούιγ και
στόχος της ομάδας ήταν η πρώτη νίκη. Ο Λιζιέ εγκατέλειψε τον κινητήρα της Ματρά και
εξόπλισε τα μονοθέσιά του με τον Κόσγουορθ. Ακόμη, κάλεσε τον Ντεπαγέ να οδηγήσει πλάι
στον Λαφίτ. Ο Ρεγκατσόνι κλήθηκε από τον Γουίλιαμς να κυβερνήσει μαζί με τον Τζόουνς τις
«FWO7» του Πάτρικ Χεντ, που θα έκαναν την εμφάνισή τους στο Λονγκ Μπιτς. Στη Φεράρι
μεταπήδησε ο Σέκτερ στα 29 του χρόνια, έτοιμος ψυχολογικά για να πάρει τον τίτλο στο
τιμόνι της «312Τ4». Μια είδηση ανατάραξε τις αναμνήσεις των παλαιοτέρων από τους
φιλάθλους καθώς η ?. Ρομέο επέστρεφε στα Γκραν Πρι για πρώτη φορά από το 1951, που είχε
αποχαιρετήσει τη Φ1 κατακτώντας το πρωτάθλημα με τον Φάντζιο στην Πεντράλμπς. Ο ιταλικός
θρύλος με οδηγό τον Τζιακομέλι θα στόλιζε το Ζόλντερ με την κόκκινη «Autodelta Boxer 177»
και το τετράφυλλο τριφύλλι στη γνωστή θέση.
Μετά τις νίκες των Λιζιέ στους δύο πρώτους αγώνες, η Φεράρι «312Τ4» εμφανίστηκε στο
Κιαλάμι, όπου βρέθηκε στην κορυφή της παράταξης ο Ζαμπούιγ και αυτό έδειχνε τις
δυνατότητες του κινητήρα της Ρενό. Ο Ντεπαγέ είχε μια ατυχία βγαίνοντας από την πίστα και
εγκατέλειψε, όμως ο Σέκτερ έδινε μαθήματα οδήγησης και πρωτοπορούσε. Ο Βιλνέβ όσο
περνούσε η ώρα πλησίαζε τον Τζόντι οδηγώντας σε καταιγιστικούς ρυθμούς και στον 40ό γύρο
τον προσπέρασε. Η σειρά δεν άλλαξε ώς το τέλος και στη Σκουντερία όλοι χαίρονταν από το
γεγονός ότι το μονοθέσιο κέρδισε στην πρεμιέρα του.
Ο Καναδός νίκησε ξανά στο Λ. Μπιτς και οι Λιζιέ ξαναγύρισαν στην κορυφή της εκκίνησης
στην Ισπανία, όπου η Λότους είχε για τον Αντρέτι τη νέα «80». Οι θεατές στη Χαράμα
χειροκρότησαν στο τέλος του αγώνα τον Ντεπαγέ, ο οποίος σε όλη τη διάρκειά του παρέμεινε
πρώτος για να αντικρίσει θριαμβευτικά τη σημαία.
Στο Ζόλντερ ο Ντεπαγέ προηγήθηκε μέχρι τον 35ο γύρο, οπότε ο Τζόουνς τον προσπέρασε. Ο
Αυστραλός διατήρησε την πρώτη θέση για επτά λεπτά, ώσπου τα ηλεκτρικά να τον προδώσουν. Ο
Γάλλος ανέκτησε την κορυφή αλλά ένα λάθος τον οδήγησε έξω από την πίστα με επακόλουθο την
εγκατάλειψη. Ο Λαφίτ ανέλαβε τώρα να νικήσει για λογαριασμό της Λιζιέ, όμως ο Σέκτερ
πλησίαζε ταχύτατα. Τα μονοθέσια ανταγωνίστηκαν για δέκα λεπτά και η Φεράρι έκαμψε την
αντίσταση του Γάλλου. Η σειρά δεν άλλαξε ώς τη λήξη και ο Σέκτερ κέρδισε μία από τις πιο
όμορφες νίκες της σταδιοδρομίας του.
Οι Φεράρι ανέλαβαν την πρωτοβουλία στο Μονακό και οδήγησαν την κούρσα. Στον 52ο γύρο ο
Καναδός απέσυρε το μονοθέσιό του με πρόβλημα μετάδοσης, αφήνοντας μόνο στην κορυφή τον
Τζόντι. Τα πράγματα συνεχίστηκαν έτσι μέχρι τα τελευταία λεπτά, που φάνηκε να πλησιάζει
απειλητικός ο Ρεγκατσόνι. Υπό τα έκπληκτα βλέμματα των θεατών μείωνε την απόσταση από την
πρώτη θέση, όμως το Γκραν Πρι πρόλαβε να τελειώσει και η Γουίλιαμς παρέμεινε δεύτερη.
Ο τραυματισμός του αεραθλητή Ντεπαγέ από πτώση με τον «αετό» του εκ των πραγμάτων θα
άφηνε πίσω σε εξέλιξη τις πολύ καλές ώς τότε Λιζιέ. Στην Ντιζόν ο Βιλνέβ οδήγησε τον
αγώνα τα πρώτα πενήντα λεπτά, ώσπου να τον προσπεράσει ο Ζαμπούιγ βοηθούμενος από την
απόδοση των ελαστικών του. Ο Γάλλος διατηρήθηκε στην κορυφή ώς την πτώση της σημαίας,
φέρνοντας στη Ρενό τη νίκη. Εντυπωσιακή ήταν η μάχη των τελευταίων γύρων μεταξύ των
Βιλνέβ και Αρνού για τη δεύτερη θέση. Τα δύο μονοθέσια ξεπερνούσαν το ένα το άλλο μέχρι
τα τελευταία μέτρα και το θάρρος των πιλότων τους προκάλεσε το θαυμασμό των φιλάθλων.
Τα «FW-07» έκαναν καλούς χρόνους στο Σίλβερστον και από την αρχή του αγώνα ο Τζόουνς
έβαλε τη Γουίλιαμς στην κορυφή, ενώ παράλληλα προσπαθούσε να απαλλαγεί από τον Ζαμπούιγ
που ακολουθούσε στη δεύτερη θέση. Προβλήματα στον κινητήρα υποχρέωσαν τον Γάλλο να
οπισθοχωρήσει και να παραδώσει τη σκυτάλη στον Ρεγκατσόνι. Εκείνος αποφάσισε να επιτεθεί
και η κίνησή του αποδίδει καρπούς: στη διάρκεια του 39ου γύρου αναγκάζει τον Τζόουνς να
εγκαταλείψει και παραμένει πρώτος ώς το τέλος. Ήταν μια εξαιρετική μέρα για τον Γουίλιαμς
που για δέκα χρόνια επιχειρούσε να διακριθεί και να ζήσει τη χαρά της νίκης.
Ο Αυστραλός δεν πρόλαβε να νιώσει άσχημα για την απώλεια εκείνης της νίκης, καθώς τρεις
συνεχόμενες τον περίμεναν: στο Χοκενχάιμ, στην Αυστρία και στο Ζάντβουρτ.
Ο Σέκτερ έκανε θαυμάσια εκκίνηση στη Μόντσα ξεπερνώντας τα κίτρινα μονοθέσια και
εγκαταστάθηκε στην πρώτη θέση. Μόλις ανέβηκαν οι στροφές του εξακύλινδρου κινητήρα και το
«RS-12» μπόρεσε να βγάλει την ισχύ του στο δρόμο, ο Αρνού πρόλαβε τη Φεράρι και ανέλαβε
την αρχηγία της κούρσας. Όμως το Ρενό, προδομένο από τα ηλεκτρικά συστήματα, αρχίζει να
κατρακυλά στην κατάταξη. Οι οπαδοί της Σκουντερία παραληρούν για την επικείμενη κατάκτηση
του τίτλου, βλέποντας τον Βιλνέβ να ανεβαίνει στη δεύτερη θέση και να μένει εκεί ώς το
τέλος. Μπροστά του οδήγησε μέχρι τη νίκη ο νέος πρωταθλητής των «κόκκινων», Τζόντι
Σέκτερ.
Οι Μπράμπαμ «ΒΤ49» με κινητήρα Κόσγουορθ έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στον Καναδά,
πλήγμα όμως για την ομάδα του Έκλεστον και τους αγώνες ήταν η ανακοίνωση της αποχώρησης
του Λάουντα από τη Φ1. Ο Βιλνέβ προηγήθηκε μέσα στην πατρίδα του για πενήντα γύρους, όμως
το επίμονο κυνήγι του Τζόουνς απέδωσε καρπούς και στον τερματισμό η Φεράρι ήταν δεύτερη
πίσω του.
Στο Γ. Γκλεν ο Πικέ υπολείφθηκε σε επίδοση μόνον του Τζόουνς και θα ξεκινούσε από την
πρώτη σειρά. Ο Αυστραλός ξεχώρισε στην αρχή και η Γουίλιαμς προηγήθηκε στην κούρσα για
πέντε γύρους. Αποφασισμένος, όμως, ο Βιλνέβ έφερε τη Φεράρι στην πρώτη θέση ώς τη λήξη.
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της χρονιάς ήταν ο ανταγωνισμός μεταξύ των Λιζιέ και των
Φεράρι, που συνεχίστηκε σε ολόκληρο τον πρώτο γύρο της περιόδου. Κι αν δίκαια ο Σέκτερ
πρώτευσε στην πολύμηνη μάχη, το ίδιο δίκαια αναδείχθηκε σε κορυφαίο ο Βιλνέβ. Ο Καναδός
έκανε την καλύτερη χρονιά του στηριγμένος στο πολύ καλό αυτοκίνητο της Σκουντερία, που
στην ουσία ήταν η «ground effect» συνέχεια της «312Τ3», αφού σχεδιάστηκε μετά τις αλλαγές
που επέβαλε στις αεροδυναμικές αναζητήσεις ο Τσάπμαν. Η Γουίλιαμς «FW-07», που ακολούθησε
τις ίδιες λύσεις, νίκησε σε τέσσερις συνεχόμενους αγώνες στη δεύτερη περίοδο του θεσμού.
Υπήρχαν άλλες επιλογές για την κατάκτηση της πρώτης θέσης; Το παράδειγμα της Ρενό, που
νίκησε με τον Ζαμπούιγ, απαντά καταφατικά στο ερώτημα αυτό. Η επιμονή της εταιρίας
απέδειξε πως ο δρόμος του υπερτροφοδότη ήταν ανοικτός και είχε μέλλον.
1980
Ο αφρός του πορτοκαλιού
Ο Τζόουνς θα έμενε για τρίτο χρόνο στη Γουίλιαμς, ενώ τη θέση του Ρεγκατσόνι που πήγε
στην Ενσάιν πήρε ο Ρόιτμαν. Στη Μακλάρεν έσπευσε ο νεαρός Γάλλος πρωταθλητής Ευρώπης της
Φ3, Αλέν Προστ, και στη Λότους κατέφθασε για να θητεύσει δίπλα στον Αντρέτι ο ελπιδοφόρος
Nτε ?ντζελις. Ο Πιρονί ήταν το νέο πρόσωπο στη Λιζιέ και ο σύντροφος του Λαφίτ στις
«JS11/15». Ο Ντεπαγέ, που τόσο άδοξα διέκοψε τις εμφανίσεις του με τη γαλλική ομάδα,
υπέγραψε συμβόλαιο με την ?. Ρομέο για να οδηγήσει την «179». Υποσχέθηκε μάλιστα πως θα
μπορέσει να την κάνει τόσο γρήγορη, ώστε σύντομα να νικήσει.
Ο Τζόουνς δίχως προβλήματα νίκησε την πρώτη κούρσα της περιόδου στο Μπ. ?ιρες, αφού έκανε
και τον ταχύτερο γύρο. Στον τρίτο αγώνα η διαδρομή και το μεγάλο υψόμετρο του Κιαλάμι
ευνοούσαν τα Ρενό που δε δυσκολεύτηκαν να προηγηθούν. Η ώρα περνούσε και τα δύο
αυτοκίνητα αγωνίζονταν με ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση. Στον 40ό γύρο, ο νικητής του
Ιντερλάγκος, Ρενέ Αρνού, έκανε μια προσπάθεια να προσπεράσει, η επιτυχία όμως ήρθε ύστερα
από είκοσι επτά λεπτά όταν ένα κλατάρισμα στοίχισε στον Ζαμπούιγ την εγκατάλειψη.
Στο Λ. Μπιτς, ο Πικέ ξεκίνησε πρώτος και παρέμεινε στην κορυφή ώς το τέλος, κερδίζοντας
το δάφνινο στεφάνι για πρώτη φορά. Κατά τη διάρκεια του 52ου γύρου, ο Ρεγκατσόνι
βρισκόταν στη «φουρκέτα της βασίλισσας», όταν τα φρένα του αρνήθηκαν να υπακούσουν.
Αστραπιαία έσβησε τον κινητήρα για το φόβο φωτιάς και χτυπώντας αρχικά μια Μπράμπαμ που
είχε εγκαταλείψει, έπεσε στον προστατευτικό τοίχο. Η σύγκρουση ήταν φοβερή και ο πιλότος
αναγκάστηκε να μείνει μισή ώρα παγιδευμένος στα υπολείμματα της Ενσάιν. Μετά από αγωνία
αρκετών ημερών, οι γιατροί τού ανακοίνωσαν ότι η ζωή του δε διέτρεχε κίνδυνο, αλλά η
πιθανότητα να περπατήσει ξανά είχε χαθεί.
Η «FW-07» του Αυστραλού κρατήθηκε στην κορυφή μόνο μέχρι την πρώτη στροφή του Ζόλντερ,
αφού ο Πιρονί με τη Λιζιέ σε μεγάλη μέρα μπόρεσε να προσπεράσει και να διατηρήσει τη νίκη
μέχρι την πτώση της σημαίας.
Ο Κάρλος Ρόιτμαν ρωτήθηκε μετά την επιτυχία στο Μονακό αν αυτή ήταν η απάντηση της
πολύμηνης αποχής του από την κορυφή και εκείνος απάντησε: «Ναι, αλλά είναι κάπως αργά!»
Τα πρώτα βαριά σύννεφα στις σχέσεις μεταξύ της διοίκησης του σπορ (FISA) και του
συνδέσμου των κατασκευαστών (FOCA) φάνηκαν στην Ισπανία. Ο αγώνας έγινε χωρίς την έγκριση
της πρώτης και δε συμμετείχαν για το φόβο των κυρώσεων οι Ρενό, ?. Ρομέο και Φεράρι. Την
κούρσα που δε μέτρησε στο πρωτάθλημα, όπως η FOCA ήθελε να ελπίζει, κέρδισε ο Τζόουνς. Ο
λόγος της διαφωνίας είναι αυτός που ο καθένας μπορεί να φανταστεί: καθώς τα οικονομικά
μεγέθη της Φ1 αυξάνονται ραγδαία, οι έχοντες συμφέροντα αντιπαρατάσσονται για την
απόκτηση της εξουσίας.
Εντυπωσιακά ο Λαφίτ ξέφυγε στην εκκίνηση του Π. Ρικάρ από τους αντιπάλους του και
οδηγούσε τον αγώνα. Στον 27ο γύρο ο Τζόουνς άρχισε την επίθεσή του που συνοδεύτηκε με την
επίτευξη του ταχύτερου γύρου. Δεκατέσσερα λεπτά αργότερα τον προλαβαίνει και τον ξεπερνά
στη στροφή «La verrerie», κερδίζοντας έτσι πανάξια το δάφνινο στεφάνι.
Τα γαλάζια αυτοκίνητα ξεχύθηκαν μπροστά στην έναρξη της κούρσας του Μπραντς Χατς, με τον
Πιρονί να οδηγεί τον Λαφίτ και τον Τζόουνς να τους καταδιώκει. Ο νεαρός έμεινε πρώτος για
δεκαπέντε λεπτά ώσπου τα πράγματα άρχισαν να μην πηγαίνουν καλά και να μένει πίσω. Ο
Λαφίτ ανέλαβε την πρώτη θέση, όμως πικραμένος εγκατέλειψε τον αγώνα. Ο λόγος της πτώσης
ήταν η απόδοση των ελαστικών που επιδεινωνόταν, εξαιτίας των φθορών που στην επιφάνειά
τους δημιούργησαν οι ελαττωματικές ζάντες. Χωρίς πλέον άγχος ο Τζόουνς ανέβηκε στο
ψηλότερο σκαλί του βάθρου.
Ο Ζαμπούιγ με μαχητικό τρόπο νίκησε τον Τζόουνς και κατέλαβε την κορυφή, μόλις άναψαν τα
φώτα στο Χοκενχάιμ. Τα Ρενό όμως αναπάντεχα εγκαταλείπουν όταν έσπασαν κάποια ελατήρια
των βαλβίδων. Ο Αυστραλός πήρε έτσι την αρχηγία του αγώνα που δεν έμελλε να τη διατηρήσει
ώς το τέλος, αφού αναγκάστηκε να επισκεφθεί τους μηχανικούς του και να αλλάξει ελαστικά.
Έμεναν 34 χλμ. για να τελειώσει η αναμέτρηση και οι Λαφίτ, Ρόιτμαν, ωφελημένοι από την
καθυστέρησή του, προπορεύτηκαν και τερμάτισαν με αυτήν τη σειρά.
Μια Λότους «81Β» με τον αριθμό 43 έκλεινε την παράταξη στο Αυστριακό Γκραν Πρι. Οδηγός
της ήταν ο Βρετανός Mansell που με αυτόν τον τρόπο άρχιζε τη σταδιοδρομία του. Ο Τζόουνς
προηγήθηκε τους δύο πρώτους γύρους, τα Ρενό όμως σύντομα πέρασαν μπροστά με τον Αρνού να
οδηγεί την κούρσα. Το σκηνικό δεν άλλαξε για τα επόμενα είκοσι οκτώ λεπτά, ώσπου ένα
σκασμένο λάστιχο εξαφάνισε ό,τι ο Γάλλος είχε κερδίσει. Ο Ζαμπούιγ ανέλαβε τότε να σώσει
αυτή τη φορά τη νίκη για τη Ρενό και τα κατάφερε.
Στο Ζάντβουρτ, τολμηρά ο Τζόουνς προσπέρασε τον Αρνού από τα αριστερά, τη στιγμή που ο
Γάλλος αντιμετώπιζε την επίθεση του Ρόιτμαν από την εσωτερική. Μπήκε πρώτος στη στροφή
«Ταρζάν» με την πρόθεση να απομακρυνθεί, όμως διαπίστωσε πως το «skirt» της δεξιάς
πλευράς είχε φύγει από τη θέση του. Αμέσως η πρόσφυση του αυτοκινήτου μεταβλήθηκε σε
τραγική και πήρε το δρόμο για τα πιτ, όπου χρειάστηκε να γίνει και εξαέρωση των φρένων
του. Με μια δυνατή επέλαση ο Λαφίτ απέκτησε την αρχηγία του αγώνα, ενώ πίσω του ο Πικέ
ξεπερνούσε τους αντιπάλους του τον έναν μετά τον άλλον. Ο Βραζιλιάνος νίκησε τη Λιζιέ,
διατήρησε την πρωτοπορία και φόρεσε το δάφνινο στεφάνι. Έτσι πλησίασε τον Τζόουνς στους
δύο βαθμούς και έθεσε υποψηφιότητα για τον τίτλο.
Oι Ρενό συνέχισαν την κυριαρχία τους σε χρόνους και στην Ίμολα, όπου ο Βιλνέβ προκρίθηκε
για τον αγώνα με τη Φεράρι τούρμπο. Ο Πικέ έχοντας όλες τις προϋποθέσεις για μια δεύτερη
συνεχόμενη νίκη παρέμεινε πρώτος, με τις Γουίλιαμς να τον συνοδεύουν στο βάθρο των
νικητών.
Τζόουνς και Πιρονί ξεκίνησαν αντικανονικά την κούρσα στον Καναδά προκειμένου να
αιφνιδιάσουν τον Πικέ και οι τρεις οδηγοί στην πρώτη στροφή έγιναν αίτιοι μιας σύγχυσης
που είχε αποτέλεσμα μικροσυγκρούσεις. Η εκκίνηση δόθηκε ξανά και ο Πιρονί ήταν παραβάτης
για δεύτερη φορά. Ο Τζόουνς τέθηκε επικεφαλής, αλλά ο Πικέ με εκρηκτικό τρόπο βρίσκει την
ευκαιρία να πάρει την αρχηγία. Ο Βραζιλιάνος ήταν ένας από τους πιλότους που αγωνίζονταν
με το εφεδρικό τους μονοθέσιο, κι ίσως αυτός ήταν ο λόγος που δεν άντεξε ο κινητήρας του.
Πέρασαν τριάντα λεπτά με τη Γουίλιαμς του Αυστραλού να πρωτοπορεί, όταν ο Πιρονί τη
νίκησε και έβαλε τη Λιζιέ στην πρώτη θέση. Ο Φρανκ ειδοποίησε τον οδηγό του πως δε
χρειαζόταν να ανησυχεί: ο Γάλλος τιμωρήθηκε με ένα λεπτό ποινής για το λάθος του στην
αφετηρία.
Ο Τζόουνς, που έχασε θέσεις στην αφετηρία του Γ. Γκλεν για να τις αναπληρώσει ύστερα με
πείσμα, γιόρτασε με νίκη τον τίτλο. Το πρώτο του πρωτάθλημα έπαιρνε ως κατασκευαστής ο
Γουίλιαμς, που από δω και πέρα θα ξεχάσει τις ημέρες των Ίζο-Μάρλμπορο και των «FW-03».
Δε θα ξεχάσει όμως ποτέ εκείνον που μαζί του τα ξεκίνησε όλα, τον πρόωρα χαμένο Πιρς
Κούρατζ.
Ο αεροπορικός οργανισμός της Σ. Αραβίας ζήτησε για θρησκευτικούς λόγους να μην ανοίγονται
σαμπάνιες στις απονομές μετά τις επιτυχίες των οδηγών της Γουίλιαμς. Έτσι, εκείνοι
έλουζαν το κοινό και τους φίλους τους με πορτοκαλάδα που δημιουργούσε αφρό και έδινε την
ψευδαίσθηση του καμπανίτη. Όποιοι και να ήταν οι συμβιβασμοί της παράδοσης προς χάριν της
οικονομικής ενίσχυσης, το βέβαιο είναι πως ο Τζόουνς στις πίστες είχε συμπεριφορά και
ψυχολογία νικητή. Η Γουίλιαμς «FW-07» ήταν το καλύτερο μονοθέσιο, μετά τη βελτίωση και
την εξέλιξή του. Λόγοι που έχουν περισσότερο να κάνουν με την απειρία δεν επέτρεψαν στον
Πικέ να διεκδικήσει τον τίτλο με περισσότερες πιθανότητες. Η Φεράρι ένα μόνο πράγμα
ζητούσε από τους φίλους της για την περίοδο που μόλις έληξε: να την ξεχάσουν το
συντομότερο.
1981
Η προσβολή του Λας Βέγκας
Η επανάσταση στο χώρο έγινε από τον Μπάρναντ, όταν σχεδίασε για τη Μακλάρεν την «ΜΡ4/1».
Στο μονοθέσιο αυτό υιοθετήθηκε η κατασκευή του πλαισίου από ίνες άνθρακα, τακτική που
περιόριζε το βάρος του στα 30 κιλά και έλυνε τα προβλήματα στρεπτικής ακαμψίας. Η
επινόηση αυτή καταργούσε το κυψελωτό υλικό από αλουμίνιο που ώς τότε όλοι
χρησιμοποιούσαν. Με τον τρόπο αυτόν η αεροδιαστημική τεχνολογία έκανε την είσοδό της στις
πίστες και σήμερα πλέον ξέρουμε πως το αυτοκίνητο εκείνο ήταν για τους αγώνες το ίδιο
σημαντικό με τη Λότους «25», που στην εποχή της είχε ακυρώσει το χωροδικτύωμα. Και ο
Τσάπμαν είχε όμως μια νέα πρόταση παρουσιάζοντας τη Λότους «88», που χρησιμοποιούσε δύο
πλαίσια. Το ένα από αυτά ήταν το συμβατικό που πάνω του είχαν προσαρμοσθεί η ανάρτηση, ο
οδηγός, ο κινητήρας, τα συστήματα κατεύθυνσης και το κιβώτιο ταχυτήτων. Το δεύτερο, που
περιέβαλλε το πρώτο και ήταν συνδεδεμένο μαζί του με ελατήρια, ήταν προορισμένο να
δέχεται τις αεροδυναμικές καταπονήσεις. Η ιδέα του ιδιοκτήτη της Λότους πολεμήθηκε από
τις υπόλοιπες ομάδες για να απαγορευθεί λίγο πριν από τον πρώτο αγώνα της. Εκείνο έμελλε
να είναι το τελευταίο δείγμα γραφής του μεγαλοφυούς Τσάπμαν. Ο Προστ μετακινήθηκε στις
Ρενό για να βρει εκεί τον Αρνού και να προσπαθήσουν μαζί να νικήσουν υπό τις εντολές του
αγωνιστικού διευθυντή Ζαν Σαζ. Για τη Φεράρι των Βιλνέβ και Πιρονί άρχιζε η εποχή του
υπερτροφοδότη, καθώς η «126C» ήταν εφοδιασμένη με αυτόν. Μια νέα ομάδα έκανε την εμφάνισή
της στις κούρσες. Χρησιμοποιούσε έναν τετρακύλινδρο τούρμπο κινητήρα που κατασκεύασε ο
Χαρτ και το όνομά της ήταν Τόλεμαν. Το ελάχιστο επιτρεπόμενο βάρος των μονοθεσίων ανέβηκε
στα 585 κιλά και η χρήση των αεροδυναμικών κινούμενων βοηθημάτων στα πλαϊνά τους (skirts)
απαγορεύθηκε οριστικά, προκαλώντας θύελλα στους κατασκευαστές. Η ελάχιστη απόσταση των
αυτοκινήτων από το έδαφος ορίστηκε στα έξι εκατοστά.
Οι Γουίλιαμς νίκησαν με τον Τζόουνς στο Λ. Μπιτς, όπου μόνο ο Πατρέζε πρόβαλε για λίγο
τις αντιρρήσεις του. Στη Βραζιλία ξεχώρισαν αμέσως και άρχισαν να απομακρύνονται, με την
απόσταση μεταξύ τους ελάχιστη. Κατ' εντολήν του Φρανκ, στον 57ο γύρο μια πινακίδα
υπέδειξε στον Κάρλος να υποχωρήσει έναντι του Τζόουνς. Ο Αργεντινός δεν ανακόπτει καθόλου
το ρυθμό του και δέκα λεπτά αργότερα τερματίζει νικητής. Όπως κάποτε ο Ασκάρι, έτσι κι ο
Ρόιτμαν απαντά στις ερωτήσεις που του έγιναν μετά την κούρσα πως δεν είδε τα σήματα. Η
υδροπνευματική ανάρτηση που διέθετε το αυτοκίνητο του Πικέ υλοποιήθηκε σαν ιδέα μετά την
απαγόρευση των skirts για να βοηθήσει στην καλύτερη εφαρμογή του «ground effect». To
σύστημα χαμήλωνε την απόσταση του αυτοκινήτου από το έδαφος στον αγώνα και φυσικά ήταν
παράνομο. Κανένας όμως δεν μπορούσε να το αποδείξει, γιατί όταν το μονοθέσιο έμπαινε στα
πιτ, οι μετρήσεις έβγαιναν φυσιολογικές.
Με το σύνθημα του αλυτάρχη η Μπράμπαμ του Βραζιλιάνου πέρασε μπροστά από τον Τζόουνς και
εξαφανίστηκε, για να τη δει ξανά ο ανταγωνισμός νικήτρια του αγώνα στην Αργεντινή. Ο
Γουίλιαμς υπέβαλε ένσταση για τη συμμετοχή της στην κούρσα, αυτή όμως δεν έγινε δεκτή.
Σε βρεγμένο οδόστρωμα άρχισε ο αγώνας του Σαν Μαρίνο και οι Βιλνέβ, Πιρονί προηγήθηκαν
των αντιπάλων τους. Ο Πικέ άρχισε την επίθεσή του και βρέθηκε πίσω από τον Γάλλο. Ο
Πιρονί, δυσαρεστημένος από τη συμπεριφορά της «126C» που συνεχώς χειροτέρευε, αναγκάστηκε
να αποχωρήσει από την αρχηγία. Ο Βραζιλιάνος έβαλε τότε την Μπράμπαμ στην κορυφή και
παρέμεινε εκεί ώς το τέλος. Για τον Ρόιτμαν ήταν ο 14ος συνεχόμενος τερματισμός «μέσα
στους βαθμούς» και με αυτόν ξε